Jeszcze kilka lat temu domy energooszczędne były na rynku budowniczym swego rodzaju innowacją, na którą nie każdy mógł sobie pozwolić. Dzisiaj wygląda to już zupełnie inaczej. Budownictwo energooszczędne jest normą, a co więcej, wszystko wskazuje a to, że w najbliższym czasie rynek nieruchomości zdominują domy pasywne. Domy pasywne to nowoczesne budynki pozwalające na wypracowanie znaczących oszczędności podczas eksploatacji budynku. I choć budowa domu w tej technologii jest zazwyczaj sporo droższa od technologii standardowej, to coraz więcej inwestorów decyduje się właśnie na to rozwiązanie. Sprawdźmy dlaczego.
Dom pasywny – czym jest?
Dom pasywny to obiekt, w którym zapotrzebowanie na energię i ciepło zostało zredukowane do minimum dzięki zastosowaniu odpowiednich technologii i materiałów. Przekłada się to na znaczne oszczędności kosztów eksploatacji i to właśnie wyróżnia domy pasywne na tle innych. W praktyce domy te powinny być bardzo dobrze zaizolowane termicznie i niemal stuprocentowo szczelne, żeby ucieczka ciepła wytworzonego w ich wnętrzu była jak najmniejsza. Zapotrzebowanie takiego domu na energię wynosi standardowo poniżej 15 kWh/(m2/rok), czyli jest około ośmiokrotnie mniejsze w stosunku do standardowych domów, które zużywają rocznie nawet 120 kWh/(m2/rok). Dokładnie chodzi tu o zapotrzebowanie na energię pierwotną potrzebną do ogrzania, działania urządzeń domowych i przygotowania ciepłej wody użytkowej. Dom pasywny budowany jest też z ideą o odzyskiwaniu maksymalnej ilości energii pochodzącej z natury, m.in. ze słońca, gruntu czy powietrza.
Dom pasywny – czym się charakteryzuje?
Aby wybudować dom pasywny na uwadze trzeba mieć dosłownie wszystko – nawet jego kształt, wysokość czy ułożenie pokoi. Projektuje się je tak, aby główne pomieszczenia- kuchnia, salon i sypialnie były położone na południe. Na południu ekspozycja na światło słoneczne trwa bowiem najdłużej w ciągu doby, co przyczynia się do zmniejszenia zapotrzebowania na korzystanie z innych źródeł energii. Ponadto, aby słońce mogło ogrzać pomieszczenie, stosuje się w nim duże przeszklenia, np. okna połaciowe, które zajmują całą południową ścianę domu. Warto w tym miejscu podkreślić, że taki dom powinien być wyposażony w osłony na okna, np. żaluzje czy rolety, które będą chroniły przed ucieczką ciepła w dni niesłoneczne i nadmiernym nasłonecznieniem w dni słoneczne. Na stronie północnej domu pasywnego nie umieszcza się okien, bo na tej stronie ryzyko straty ciepła jest największe. Właśnie z tego względu w części północnej domu najczęściej projektuje się garaż i pomieszczenia gospodarcze. W domu pasywnym cechą charakterystyczną jest też obecność wspomnianych już wcześniej odnawialnych źródeł energii. Taki dom coraz częściej w pompę ciepła, która uzyskuje energię z odnawialnych źródeł, np. pobierając ciepło z gruntu, a uzyskane ciepło wykorzystuje się do ogrzania domu i przygotowania ciepłej wody użytkowej. Taką instalację najkorzystniej połączyć jest z instalacją fotowoltaiczną, która zamienia energię słoneczną w elektryczną. W domu pasywnym warto zastosować też system nawiewno-wywiewnej instalacji wentylacyjnej zamiast wentylacji tradycyjnej, gdyż redukuje ona straty ciepła w budynku nawet o 70-90%. Ponadto, taki dom wyposażyć powinno się w automatykę, czyli np. inteligentne sterowanie oświetleniem czy ogrzewaniem.
Wady i zalety domu pasywnego
Niewątpliwie największą wadą domu pasywnego są koszty związane z jego budową – wyższe niż w przypadku domów standardowych i energooszczędnych. Wydatki poniesione na taką budowę mogą być wyższe od kosztów budowy standardowego domu nawet o 50%. Ostateczne koszty zależne będą od wykonawcy, wybranych materiałów i użytych technologii. Dobrą wiadomością jest natomiast to, że różnice w kosztach budowy domu tradycyjnego i pasywnego z biegiem lat powinny się zmniejszać – będzie to wynikać z jednej strony z coraz większej popularności budownictwa pasywnego, a z drugiej – z coraz surowszych norm narzucanych między innymi przez Unię Europejską w kontekście energooszczędności. Inną wadą są natomiast rygorystyczne wymagania projektowe i architektoniczne. Dom pasywny z samej swojej definicji wymaga rozwiązań, których na niektórych działkach nie da się zastosować. Bardziej skomplikowane, a co za tym idzie, droższe jest również zaprojektowanie takiego budynku. Z drugiej strony, poniesione na etapie projektowania i budowy domu koszty podczas eksploatacji zwracają się z nawiązką. Koszty eksploatacji są nawet o 80% niższe, niż w przypadku standardowego budynku – co ma niebagatelne znaczenie zwłaszcza wtedy, gdy weźmiemy pod uwagę stale rosnące ceny energii.
Dom pasywny – czy warto?
Choć koszty budowy domu pasywnego są wysokie, to późniejszy koszt jego utrzymania jest znacząco niższy w porównaniu do budynku wznoszonych w tradycyjnych technologiach. Dom pasywny jest więc inwestycją długoterminową, a biorąc pod uwagę rosnące ceny energii i ciepła, bez wątpienia warto inwestować w rozwiązania ograniczające ich zużycie i budować właśnie domy pasywne.